Có rất nhiều tranh luận về việc liệu thực phẩm đông khô và thực phẩm khử nước bằng sấy nhiệt có tốt để bảo quản lâu dài hay không. Việc chuẩn bị đúng lượng thực phẩm dự trữ đầy đủ để sử dụng. Bạn phải suy nghĩ về số lượng người, những người này sẽ cần bao nhiêu calo mỗi ngày, giá trị dinh dưỡng của thực phẩm, sự đa dạng của thực phẩm trong thực đơn,… Nhưng có lẽ điều quan trọng nhất cần xem xét là thời hạn sử dụng và cách bảo quản thực phẩm, cho dù bằng cách đông khô hay khử nước đều tạo ra sự khác biệt lớn.
Những điều cần biết:
Đông khô loại bỏ nhiều nước hơn nên thực phẩm sấy đông khô đương nhiên có thời hạn sử dụng lâu hơn thực phẩm sấy khô. Thời hạn sử dụng là một khía cạnh quan trọng khác cần xem xét khi so sánh về sấy thăng hoa và khử nước.
Mặc dù cả hai quy trình đều mang lại thời hạn sử dụng kéo dài, nhưng thời hạn sử dụng của thực phẩm sấy đông khô thường dài hơn do quá trình loại bỏ độ ẩm triệt để. Tuổi thọ được kéo dài này giúp thực phẩm sấy đông khô trở thành lựa chọn phổ biến để bảo quản thực phẩm trong trường hợp khẩn cấp, đặc biệt khi lập kế hoạch cho các tình huống dài hạn.
Trái cây sấy thăng hoa là gì?
Bạn có thể đoán rằng quá trình đông khô trái cây cần có sự hỗ trợ của nhiệt độ dưới mức đóng băng. Sau khi trái cây được đông lạnh, nó sẽ được đặt vào buồng chân không. Sử dụng nhiệt độ đóng băng (dưới -30°C), băng không có cơ hội biến thành chất lỏng, thay vào đó, nó biến thành khí thoát ra khỏi thực phẩm, giữ nguyên hình dạng của trái cây.
Về kết cấu, trái cây sấy đông khô nhẹ, thoáng và giòn. Điều này là do thực tế là trái cây không có bất kỳ độ ẩm thực sự nào, vì quá trình này loại bỏ tới 98% lượng nước trong trái cây.
Trái cây khử nước là gì?
Việc sấy trái cây có thể được thực hiện theo một trong hai cách: (1) phơi nắng hoặc (2) sấy nhiệt bằng máy.
Trong khi sấy thăng hoa đòi hỏi nhiệt độ thấp hơn nhiều, sấy khô đòi hỏi điều kiện nóng hơn (125°F đến 140°F) để loại bỏ nước khỏi mỗi quả một cách hiệu quả. Bởi vì trái cây khử nước vẫn chứa khoảng 20% độ ẩm nên nó có kết cấu dai hơn.
So sánh sấy thăng hoa và khử nước: những yếu tố cần xem xét:
Sự khác biệt giữa thực phẩm đông khô và thực phẩm khử nước trở nên rõ ràng hơn khi bạn tập trung vào 4 yếu tố:
- Thiết bị
- Kết cấu
- Dinh dưỡng
- Giá cả
Thiết bị sấy thăng hoa và khử nước:
Quá trình đông khô so với quá trình khử nước rất khác nhau. Thiết bị bạn cần để đông khô thực phẩm tương đối hiện đại. Máy sấy đông khô ban đầu được tạo ra vào những năm 1900 như một cách để bảo quản huyết tương, thuốc và thực phẩm. Khi thực phẩm được cho vào máy, nó sẽ phải chịu nhiệt độ cực lạnh. Sau khi thực phẩm được đông lạnh, chân không sẽ được hình thành xung quanh thực phẩm bằng cách bơm hết không khí ra ngoài. Sau đó, nhiệt độ được nâng lên từ từ để nước trong thực phẩm thăng hoa. Thăng hoa là một quá trình hóa học trong đó chất lỏng đông lạnh chuyển thành hơi và bay hơi mà không chuyển trở lại thành thể lỏng. Sau quá trình thăng hoa, khoảng 99% hàm lượng nước trong thực phẩm bị loại bỏ.
Mặt khác, về mặt kỹ thuật, bạn chỉ cần nhiệt và luồng không khí để khử nước thực phẩm. Trên thực tế, con người đã khử nước thực phẩm bằng cách phơi nắng từ thời cổ đại. Tuy nhiên, ngày nay những người chế biến thực phẩm thường sử dụng máy khử nước điện tử nhiều hơn. Máy khử nước thường là máy sấy nhiệt dựa vào quạt và nhiệt độ nóng để làm khô thực phẩm. Nói cách khác, máy sấy nhiệt đẩy không khí nóng lên thực phẩm để khử nước, nó thường đạt nhiệt độ từ 35 đến 75°C. Khi khử nước đúng cách, có thể loại bỏ từ 90% đến 95% hàm lượng nước trong thực phẩm.
Thông thường, máy sấy đông khô đắt hơn nhiều so với máy sấy nhiệt. Vì vậy, máy sấy nhiệt được sử dụng phổ biến hơn ở các gia đình.
Bảo quản:
Mặc dù cả sản phẩm sấy đông khô và khử nước đều có thời hạn sử dụng lâu hơn trái cây tươi, chúng tạo ra sản phẩm cuối cùng gần như hoàn toàn không có độ ẩm, nhưng kết cấu của chúng rất khác:
- Thực phẩm đông khô xốp hơn thực phẩm khử nước: chúng có kết cấu gần như rất xóp, một lát táo đông khô có cảm giác như nó có thể vỡ vụn nếu bạn bóp nó giữa các ngón tay. Nếu bạn ăn thực phẩm đông khô, nó sẽ có cảm giác giòn. Trong khi đó, nếu bạn ăn chậm hơn, độ ẩm trong nước bọt sẽ bù nước khiến nó gần như tan chảy trong miệng bạn rất thích thú.
- Mặt khác, thực phẩm mất nước sẽ giòn hơn. Sản phẩm cuối cùng cứng hơn đáng kể so với trước khi đưa vào thiết bị khử nước. Thực phẩm mất nước thường co lại trong suốt quá trình và có kết cấu mỏng.
Chúng cần được bảo quản thích hợp để duy trì hương vị và kết cấu chất lượng.
Bảo quản trái cây sấy thăng hoa:
Người ta ước tính rằng trái cây sấy thăng hoa chưa mở nắp có thời hạn sử dụng lên tới 25 năm ! Sau khi mở, chúng có thể tồn tại đến một năm nếu được bảo quản trong điều kiện thích hợp.
Nên bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát, không tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời, chẳng hạn như phòng đựng thức ăn. Nếu bạn mua một túi trái cây đông khô từ cửa hàng hãy nhớ bảo quản nó trong bao bì kín khí để giúp bảo quản chất lượng cũng như độ giòn của nó.
Hạn sử dụng
Có mối tương quan trực tiếp giữa độ ẩm và thời hạn sử dụng. Độ ẩm càng cao thì thời gian bảo quản càng ngắn. Chúng ta sẽ so sánh độ ẩm của thực phẩm khử nước và thực phẩm đông khô.
Thực phẩm mất nước có thể mất khá nhiều độ ẩm – lên tới 90%! Tuy nhiên, máy khử nước chỉ có thể loại bỏ 80% lượng nước trong thực phẩm, khiến thực phẩm có thời hạn sử dụng ngắn hơn. Tuy nhiên, hầu hết thực phẩm khử nước vẫn sẽ duy trì thời hạn sử dụng lên tới 15 năm và tùy thuộc vào loại thực phẩm, trong một số trường hợp lên đến 25 năm.
Mặt khác, thực phẩm đông khô thích hợp hơn nhiều để bảo quản lâu dài. Bởi vì 98-99 phần trăm độ ẩm trong thực phẩm đông khô được loại bỏ trong quá trình này nên nó có thời hạn sử dụng thường từ 25 năm trở lên.
Trong cả hai trường hợp, nhiệt độ mát hơn sẽ giúp kéo dài thời hạn sử dụng. Nên bảo quản thực phẩm ở nơi mát mẻ, và khô ráo ở nhiệt độ dưới 25℃
Chuẩn bị cho bữa ăn
Bữa ăn từ thực phẩm đông khô được chế biến dễ dàng: Vì mọi thứ đều đã được nấu sẵn nên tất cả những gì bạn cần làm là thêm nước, đợi vài phút và bữa ăn của bạn đã sẵn sàng để ăn! Điều tuyệt vời nhất là nó có vị rất gần với nguyên bản đến mức bạn có thể không nhận ra bất kỳ sự khác biệt nào.
Thực phẩm khử nước khác nhau ở cách chế biến để tiêu thụ: Thay vì để thức ăn ngâm trong vài phút, nó cần được nấu chín. Trong hầu hết các trường hợp, nó cần được đun sôi để bù nước đủ để có hương vị giống như món ăn trước đây. Quá trình này có thể mất hơn 20 phút, tùy thuộc vào thực phẩm. Mặc dù đây không phải là vấn đề lớn nhưng nó có thể tạo ra sự khác biệt lớn nếu bạn đang vội hoặc không có thiết bị nấu ăn hoặc bếp nấu và nhiên liệu tiện dụng.
Dinh dưỡng
Thực phẩm đông khô duy trì hầu hết các chất dinh dưỡng trong suốt quá trình và sau khi được bù nước, giá trị dinh dưỡng rất giống với thực phẩm tươi. Ngược lại với thực phẩm khử nước chỉ giữ lại khoảng 60-75% chất dinh dưỡng ban đầu, Trong thực phẩm đông khô, khoảng 97% chất dinh dưỡng được giữ lại.
Vị
Hương vị rất quan trọng trong thực phẩm, nếu nó không ngon thì tại sao chúng ta lại muốn ăn nó? May mắn thay, cả thực phẩm đông khô và thực phẩm khử nước đều có hương vị tuyệt vời. Người ta nói rằng hương vị của thực phẩm đông khô chủ yếu được lưu giữ trong thực phẩm vì quá trình này sử dụng rất ít nhiệt. Điều này giữ được hương vị, giữ lại kết cấu ban đầu và đảm bảo hương thơm tự nhiên. Bởi vì nhiệt được sử dụng trong quá trình khử nước nên thực phẩm có xu hướng mất đi một số hương vị, kết cấu và mùi thơm ban đầu. Hầu hết mọi người đều đồng ý rằng thực phẩm đông khô chiến thắng trong thử nghiệm hương vị.
Trọng lượng:
Nếu bạn cất giữ thực phẩm dự trữ trong tủ đựng thức ăn hoặc trong kho dự trữ thực phẩm khẩn cấp cho đến khi sử dụng thì cân nặng thực sự không phải là vấn đề. Cả thực phẩm khử nước và đông khô đều là những món ăn ngon và những bữa ăn tuyệt vời để mang theo trong các chuyến picnic, đi bộ đường dài. Thực phẩm khử nước nặng hơn thực phẩm đông khô vì độ ẩm cao hơn. Thực phẩm đông khô là lựa chọn hàng đầu nếu cân nặng là yếu tố quan trọng.
Bù nước
Cần phải có cả nước và nấu chí nếu bạn muốn bù nước cho một bữa ăn từ thực phẩm đã khử nước. Một số thực phẩm khử nước có thể được ăn nhẹ mà không cần bù nước. Nhiều loại thực phẩm đông khô, chẳng hạn như trái cây, rau và thậm chí cả thịt, có thể được ăn nhẹ mà không cần bù nước, khiến chúng trở thành một lựa chọn tiện dụng để ăn khi đang di chuyển. Kết cấu và hương vị của thực phẩm đông khô gần giống với thực phẩm nguyên bản hơn nhiều so với thực phẩm khử nước.
Hầu hết các loại trái cây và một số loại rau không cần nấu nhiều hoặc nấu chín trước khi đông khô hoặc khử nước và những loại này thường không cần nấu khi bù nước. Tuy nhiên, những bữa ăn khử nước bao gồm nhiều rau và thịt có nhiều chất xơ cần được nấu chín như một phần của quá trình bù nước. Với điều kiện bữa ăn đó được nấu sẵn và sau đó đông khô thì không cần phải nấu trước khi ăn.
Ưu và nhược điểm
Cả thực phẩm khử nước và thực phẩm đông khô đều có những ưu và nhược điểm, vì vậy cuối cùng tất cả đều tập trung vào những gì bạn đang tìm kiếm, mục đích sử dụng và số tiền bạn muốn đầu tư để mua nó.
Khử nước
Ưu điểm –
- Chi phí rẻ hơn
- Thiết bị cần ít bảo trì
Nhược điểm –
- Thời hạn sử dụng ngắn hơn
- Ít chất dinh dưỡng được bảo quản
- Ít hương vị được giữ lại
- Khó bù nước hơn
- Thức ăn nặng hơn
Sấy thăng hoa
Ưu điểm –
- Thời hạn sử dụng lâu hơn
- Bảo quản được nhiều chất dinh dưỡng hơn
- Giữ lại nhiều hương vị hơn
- Dễ dàng bù nước hơn
- Hầu hết các loại thực phẩm có thể được ăn mà không cần bù nước
- Thức ăn nhẹ hơn, tiện dụng mang đi.
Nhược điểm –
- Thiết bị đắt tiền
- Thiết bị khó bảo trì hơn.
Cuối cùng, khi nói đến câu hỏi về thực phẩm đông khô và thực phẩm khử nước, sự lựa chọn phần lớn phụ thuộc vào nhu cầu và tài chính.
Nếu bạn có thắc mắc gì thêm, hãy đặt câu hỏi cho chúng tôi!
